Dự án Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đã được gia hạn 4 lần. Ảnh: Nhã Chi

Năm 2023, dự án trên được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận điều chỉnh thời gian thực hiện với thời điểm hoàn thành thi công vào cuối quý IV/2023, thời điểm kết thúc Dự án từ năm 2024 - 2028. Tổng mức đầu tư Dự án là 43.757,15 tỷ đồng, tương đương 85,625 triệu yên. Trong đó, vốn vay ODA là 38.265,55 tỷ đồng, vốn đối ứng là 5.491,6 tỷ đồng. UBND TP.HCM cho biết, đến nay, Chính phủ Việt Nam đã ký 4 thỏa thuận vay cho Dự án. Trong đó, 2 thỏa thuận vay còn hiệu lực giải ngân với thời hạn đến năm 2026 và 2034.

Theo UBND TP.HCM, với khối lượng thực hiện đến nay đạt khoảng 98%, để Dự án đi vào vận hành khai thác thương mại, trong năm 2024, Chủ đầu tư cần phải thực hiện các công việc còn tồn tại như: hoàn thành thi công một số gói thầu thuộc Dự án, nghiệm thu hoàn thành, đánh giá và cấp chứng nhận an toàn hệ thống, bàn giao tài sản kết cấu hạ tầng… Do đó, Thành phố đề xuất điều chỉnh thời gian hoàn thành thi công Dự án và khai thác thương mại vào quý IV/2024 và vẫn giữ nguyên thời gian kết thúc Dự án đến năm 2028.

Theo Bộ Giao thông vận tải, Dự án Metro số 1 đã được gia hạn 4 lần, TP.HCM cần tính toán kỹ các yếu tố, làm rõ nguyên nhân chậm tiến độ, có cam kết ràng buộc trách nhiệm các bên và cần chế tài xử lý để có thể hoàn thành Dự án theo tiến độ gia hạn, tránh trường hợp phải tiếp tục báo cáo cấp có thẩm quyền gia hạn tiến độ.

Từ ý kiến tổng hợp của các bộ, ngành liên quan, cũng như ý kiến của nhà tài trợ (Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản - JICA), Bộ KH&ĐT vừa báo cáo Thủ tướng Chính phủ về hướng xử lý đối với đề xuất của TP.HCM. Theo Bộ KH&ĐT, đối chiếu với thỏa thuận vay, việc điều chỉnh thời gian hoàn thành thi công không ảnh hưởng đến tiến độ chung của Dự án, có cơ sở để báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Dù vậy, Bộ KH&ĐT đề nghị TP.HCM khi đề xuất gia hạn để hoàn thành các công việc tồn đọng, cần nêu rõ nguyên nhân không hoàn thành thi công theo tiến độ đã được Thủ tướng phê duyệt.

Theo báo cáo của Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (Chủ đầu tư), vướng mắc lớn nhất của Dự án là hiện tồn tại 3 vụ kiện giữa nhà thầu và Chủ đầu tư. Theo đó, 2 vụ kiện đã được Chủ đầu tư và nhà thầu ký thỏa thuận hòa giải và đang thực hiện các thủ tục hòa giải thương mại tại Trung tâm Hòa giải quốc tế tại Việt Nam. Riêng vụ kiện của Nhà thầu Hitachi tại Gói thầu CP3 (Nhà thầu khiếu nại về việc thanh toán chi phí dừng chờ do Dự án chậm tiến độ), Chủ đầu tư cho biết đang tích cực hòa giải, nhưng Nhà thầu chưa đồng ý. “Để đảm bảo tiến độ Dự án, Chủ đầu tư và Nhà thầu đã nhất trí tiếp tục thi công, 2 bên tiếp tục trao đổi về khiếu nại của Nhà thầu đối với các khoản thanh toán chi phí dừng chờ sau khi hoàn thành thi công”, Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM cho biết.

Chủ đầu tư cho rằng, dù 3 gói thầu vướng tranh chấp, cần hòa giải, nhưng các hạng mục quan trọng của các gói thầu đều đang được khẩn trương hoàn thiện, chuẩn bị hồ sơ để phục vụ công tác nghiệm thu, đưa Dự án vào vận hành thương mại.

Bộ KH&ĐT yêu cầu TP.HCM phải khẩn trương có giải pháp hòa giải đối với 3 nhà thầu có khiếu nại, không để ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành Dự án. Thành phố chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ trong việc giải quyết các khó khăn, vướng mắc, số liệu tính toán, bố trí đầy đủ vốn cho Dự án.