Nhiều gói thầu cung cấp dịch vụ trồng, chăm sóc cây xanh, vệ sinh công nghiệp, giặt ủi đưa ra yêu cầu không phù hợp đối với nhân sự chủ chốt. Ảnh: Lê Tiên

Dù pháp luật có quy chuẩn rõ ràng, nhưng nhiều gói thầu dịch vụ phi tư vấn trong các mảng việc đơn giản như chăm sóc cây xanh, giặt ủi… đã và đang mời thầu đều có yêu cầu về nhân sự chủ chốt. Chẳng hạn, Gói thầu Chăm sóc bảo dưỡng Công viên trung tâm - giai đoạn 1 thuộc Dự án Khu dân cư Vĩnh Lộc, phường Bình Hưng Hòa B, quận Bình Tân, TP.HCM (giai đoạn năm 2024 - 2027) yêu cầu 4 nhân sự chủ chốt đều phải tốt nghiệp đại học trở lên.

Tại Gói thầu số 04 Chăm sóc cây xanh và các chậu kiểng nội ô thị trấn Phú Mỹ do Phòng Kinh tế Hạ tầng huyện Phú Tân (tỉnh An Giang) yêu cầu 3 nhân sự chủ chốt.

Trong khi đó, Gói thầu số 01 Trồng và chăm sóc cây xanh do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và công trình công cộng huyện Lâm Hà (tỉnh Lâm Đồng) làm CĐT cũng yêu cầu 2 nhân sự chủ chốt. Theo đó, hồ sơ mời thầu (HSMT) yêu cầu nhân sự chỉ huy trưởng phải có trình độ đại học trở lên chuyên ngành cảnh quan và kỹ thuật hoa viên; nông học hoặc lâm nghiệp; có chứng chỉ hành nghề giám sát công tác xây dựng và hoàn thiện công trình hạ tầng kỹ thuật hạng III trở lên. HSMT cũng yêu cầu 1 cán bộ phụ trách tài chính có trình độ cao đẳng hoặc đại học chuyên ngành kế toán hoặc kinh tế; bắt buộc có chứng chỉ kế toán trưởng hoặc kế toán tổng hợp (còn hiệu lực).

Tại Gói thầu Cung cấp dịch vụ vệ sinh công nghiệp và giặt ủi đồ vải các loại tại Bệnh viện quận Phú Nhuận năm 2024 - 2026, HSMT yêu cầu 3 nhân sự chủ chốt gồm: cán bộ quản lý dịch vụ vệ sinh công nghiệp; giám sát (đốc công) dịch vụ vệ sinh công nghiệp; cán bộ quản lý dịch vụ giặt ủi. Điều đáng nói, HSMT yêu cầu nhà thầu phải đính kèm tài liệu của 3 nhân sự này, gồm: chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân hoặc hộ chiếu; bằng tốt nghiệp đại học chuyên ngành môi trường trở lên; chứng chỉ (hoặc chứng nhận hoặc thẻ) huấn luyện an toàn lao động, vệ sinh lao động; chứng chỉ (hoặc chứng nhận) huấn luyện nghiệp vụ phòng cháy, chữa cháy do đơn vị có chức năng đào tạo cấp; Giấy chứng nhận “Nhận thức chung theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015, ISO 14001:2015, ISO 45001:2018”; Chứng nhận “Giải pháp thu gom xử lý chất thải nguy hại và quản lý chất thải y tế”; Giấy chứng nhận quản lý công tác giám sát vệ sinh bệnh viện; Giấy chứng nhận đào tạo kỹ năng điều phối nhân sự bệnh viện…

Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT quy định, không yêu cầu về nhân sự chủ chốt đối với gói thầu dịch vụ phi tư vấn không đòi hỏi nhân sự có chuyên môn cao. Ảnh: Nhã Chi

“Tính chất đặc thù” là lý do chính được các BMT đưa ra khi phát sinh làm rõ, kiến nghị về nhân sự chủ chốt từ phía các nhà thầu. Ví dụ, trong văn bản trả lời làm rõ nhà thầu tại Gói thầu số 01 Chăm sóc bảo dưỡng cây xanh trụ sở huyện ủy thuộc danh mục chăm sóc, bảo dưỡng cây xanh khuôn viên trụ sở huyện ủy huyện Nhơn Trạch năm 2024, Công ty TNHH Xây dựng công trình 360 cho rằng “vì gói thầu phi tư vấn có yếu tố đặc thù chăm sóc bảo dưỡng cây xanh”.

Theo chuyên gia đấu thầu Phạm Minh Yến, Mẫu số 5A HSMT dịch vụ phi tư vấn thuộc Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT quy định, không yêu cầu về nhân sự chủ chốt đối với gói thầu dịch vụ phi tư vấn không đòi hỏi nhân sự có chuyên môn cao, trừ trường hợp cần lao động có trình độ cao, lao động lành nghề thực hiện công việc đặc thù. Trường hợp dịch vụ phi tư vấn có yếu tố đặc thù, phức tạp cần thiết phải có nhân sự có trình độ cao, lao động lành nghề, nhiều kinh nghiệm đảm nhận thì có thể đưa ra yêu cầu về huy động nhân sự chủ chốt để thực hiện các công việc đặc thù, phức tạp này. Ngoài ra, không yêu cầu nhân sự chủ chốt thực hiện công việc phổ thông.

“Tình trạng phát sinh nhiều kiến nghị tại các gói thầu dịch vụ phi tư vấn thực hiện các công việc phổ thông, đơn giản cho thấy, cách hiểu và áp dụng mẫu HSMT từ nhiều BMT chưa chuyên nghiệp, chuẩn mực. Lạm dụng khái niệm đặc thù, phức tạp khi tổ chức đấu thầu sẽ tác động tiêu cực đến mục tiêu của hoạt động đấu thầu là cạnh tranh, minh bạch. Tình trạng này cần được chấn chỉnh kịp thời”, chuyên gia này khuyến nghị.

Ngoài ra, có ý kiến cho rằng, một phần nguyên nhân phát sinh kiến nghị tại các gói thầu dịch vụ phi tư vấn thực hiện công việc đơn giản là do khâu thẩm định, phê duyệt HSMT còn tồn tại nhiều bất cập. Đơn cử, tại Gói thầu Chăm sóc cây xanh năm 2024 huyện Chợ Lách, HSMT do Trung tâm Tư vấn và Kiểm định xây dựng Bến Tre lập đã yêu cầu về nhân sự chủ chốt chưa đúng quy định. Cụ thể, HSMT yêu cầu 1 nhân sự quản lý chất lượng (kỹ sư chuyên ngành cảnh quan hoặc kỹ thuật hoa viên); 2 cán bộ kỹ thuật chăm sóc cây xanh (kỹ sư chuyên ngành cảnh quan hoặc kỹ thuật hoa viên). “Tuy nhiên, đơn vị tư vấn không có tờ trình nêu rõ lý do đề xuất lựa chọn nhân sự chủ chốt để CĐT xem xét, quyết định. Nội dung trên của HSMT không đúng quy định”, Sở KH&ĐT Bến Tre cho biết. Mới đây, Sở KH&ĐT Bến Tre kiến nghị UBND Tỉnh ban hành quyết định xử phạt Trung tâm Tư vấn và Kiểm định xây dựng Bến Tre, đồng thời đề nghị kiểm điểm trách nhiệm nhiều cá nhân, tập thể.